حمام صفا قزوین

 حمام صفا

ویژگی بزرگ حمام صفا این است که هنوز کاربری گرمابه دارد، یعنی نه موزه شده و نه رستوران و چای‌خانه. این گرمابه در دوران قاجار ساخته شده و در خیابان مولوی قزوین قرار دارد. اگر از این‌ گردشگران اهل ماجراجویی و تجربه کردن هستید، تجربه‌ی استحمام و مشت‌ومال در این حمام می‌تواند تجربه‌ای کم‌نظیر باشد. تمام بخش‌های داخلی این حمام از سنگ نفیس مرمر ساخته شده و خوشبختانه در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

معماری حمام صفا

مصالح به کار رفته در ساخت حمام صفا یا همان حمام حاج محمدرحیم عبارتند از سنگ، آجر، سنگ مرمر و ملاط ساروج. بنای حمام صفا به وسعت تقریبی 1100 مترمربع می‌باشد. این حمام که از دو قسمت مردانه و زنانه تشکیل شده است. بخش زنانه‌ی آن داخل کوچه واقع شده و کوچک‌تر از بخش مردانه می‌باشد. در دو سوی ورودی حمام مردانه، نقش تمام قد سربازان قاجاری مسلح، حجاری شده است، که گویی تقلیدی از حجاری‌ها و کاشی‌های دوره‌ی هخامنشی باشد.

تصویر این سربازان مسلح و ستون‌های مرمرین که سقف سربینه و گرمخانه بر آن‌ها استوار است. به نوعی تداعی کننده‌ی تالارهای ستون‌دار است. همچنین با توجه به سنگاب‌های مرمرین پیرامون حوض مرکز سربینه که بر دوش شیرهای غُران قرار داشته، احتمالا معمار بنا نگاهی به معماری باستانی ایران داشته است. که حمامی در شان اشراف و بزرگان، که خود نیز از زمره‌ی آنان بوده بنا کند. امری که به نظر می‌رسد در آن توفیق داشته است و رجال و دولتمردان قاجار و از جمله شخص ناصرالدین شاه بارها به این حمام رفته‌اند.

مکان حمام

هنگام احداث خیابان مولوی، قسمتی از ورودی و بخشی از خود حمام تخریب و ورودی جدیدی برای آن ساخته شد. در طرفین درِ ورودی حمام دو سرباز بر روی سنگ مرمر حجاری شده‌ با خط نستعلیق زیبا بالای سردر قرار داده شده است. که در آن نام سازنده‌ی حمام و تاریخ ساخت آن درج شده است. پس از عبور از چند پله، به حوضی زیبا می‌رسید که اطراف آن چهار سنگاب به شکل کاسه و کشکول از سنگ مرمر بر پشت چهار شیر از جنس مرمر قرار دارد. که در وسط سربینه‌ی وسیعی قرار گرفته است. سقف گنبدی شکل سربینه‌ی حمام صفا بر روی 8 ستون سنگی بسیار زیبا استوار شده و با راهرویی به گرمخانه‌ای راه می‌یابد. که ستون‌های سنگی و طاق‌ گنبدی شکل دارد. در قسمت غربی گرمخانه، محوطه‌ای است که استخر در آن دیده می‌شود و سقف آن در زیر خیابان مولوی قرار دارد.

ویژگی‌های معماری و تزئینات به کار رفته در این حمام در سایر حمام‌های قدیمی موجود در قزوین دیده نمی‌شود. به گونه‌ای که دولتمردان قاجار، که گذرشان به این حمام افتاده، جملگی لب به تحسین آن گشوده‌اند و چه بسا رجال و دولتمردان قاجار از جمله ناصرالدین شاه باره به این حمام رفته‌اند.

مشخصات

این حمام از دوبخش مردانه و زنانه تشكیل شده است .هنگام احداث خیابان مولوی قسمتی از حمام و در ورودی آنرا خراب كرده است و در دیگری برای آن ساخته اند . در دوطرف در نقش دو سرباز در سنگ مرمر كنده كار ی شده است. تاریخ ساخت بنا، بر كتیبه ای كه به خط نستعلیق و به شعر، در بالای در ورودی نوشته شده است سال 1259 ه.ق و بانی آن حاجی حسن بن عبدالله تبریزی است.

در اطراف حوض سربینه حمام كه با سنگهای مرمر نفیس فرش شده است چهار سنگ آب به شكل كاسه وكشكول از سنگ مرمر تراشیده شده اند، نصب شده است.تندیس چهار شیر كه آنها نیز از مرمر تراشیده شده اند نصب شده است. میان سنگها یك صندلی سنگی قرار داده شده است.پوشش گنبدی سربینه بر روی هشت ستون سنگی بسیار زیبا استوار شده است .سربینه حمام با راهرویی به گرمخانه پیوند می یابد .گرمخانه نیز دارای طاقی گنبدی شكل است كه بر ستونهای سنگی استوارشده است.

كف این قسمت نیز از سنگ مرمر است به طو كلی تمام سربینه خلوتها، صحن. ازاره های داخل حمام، حوضها، سنگها و چاله حوض از سنگ مرمر صیقلی نفیس ساخته شده است. استخر در قسمت غرب گرمابه قرار گرفته است. حمام زنانه كوچكتر از حمام مردانه است و بدون ستون سنگی است. در آن از كوچه جنب حمام مردانه است. مصالح به كار رفته در آن سنگ آجر، سنگ مرمر و ملاط سارج است. گرمابه صفا مهمترین گرمابه قزوین است.